රන්, රිදී, මුතු, මැණික් ලෝකයේ ස්වාභාවිකව ලබා ගන්නා අතිශය වටිනා ද්‍රව්‍ය ලෙස ඔබ ආසා ඇති නමුත් සත්ත්වයෙකුගේ අපද්‍රව්‍යයකට ලොව විශාල වටිනාකමක් ලැබී ඇති බව ඔබ දන්නවා ද?
එලෙස ලොව ඉහළ වටිනාකමක් ලැබී ඇත්තේ තල්මසුන්ගේ වමනයට ය. ව්‍යවහාරයේ අම්බර ලෙස හඳුන්වන ඇම්බ(ර්)ග්‍රීස් සඳහා ලෝකයේ ඉහළ වටිනාමක් ඇති අතර ඇතැම් විට එය රත්‍රන්වලටත් වඩා ඉහළ අගයක් ගනී.
ධීවරයන් විශ්වාස කරන්නේ කණ කැස්බෑවෙක් විය සිදුරින් අහස දකිනවා සේ තල්මස් අම්බරයක් ලැබීම අතිශය දුර්ලභ මෙන්ම වාසනාවට සිදුවන දෙයක් ලෙසයි.
අම්බර හැදෙන්නේ කොහොමද?
සාගර විද්‍යාඥයෙකු වන මහාචාර්ය ටර්නි ප්‍රදීප් කුමාර පවසන්නේ තල්මසුන්ගේ වමනය අම්බර ලෙස හඳුන්වනු ලබන බව ය.
“තල්මසා ආහාරයට ගන්නේ දැලිපොතු සහිත ඉස්සෝ දැල්ලෝ වගේ ජාති. මෙයලගේ කටු ජීරණය නොවිම නිසා තල්මසාගේ ආහාර මර්ගය තුළ කටු තැන්පත් වීම නිසා තමයි මේ ටික හැදෙන්නේ. ඔය අම්බරවල තියෙන්නේ ඒ අදාළ සංඝටක ටික තමයි. ඒවා නොදිරූ ද්‍රව්‍ය ලෙස අම්බරවල තියෙනවා කියලා තමයි හඳුනාගෙන තියෙන්නේ.”
මන්දා තල්මසුන්ගේ (Sperm Whale) ශරිරයේ බඩවැල් සහ ආහාර ජිර්ණ පද්ධතියේ අම්බර නිපදවෙන අතර ඒවා අළු-දුඹුරු පැහැති ඉටි වැනි ද්‍රව්‍යයක් ලෙස පවතී.
“සතාගෙන් එලියට ඇවිල්ලා සුළඟත් එක්ක ප්‍රතික්‍රියා කරළා, ජලයත් එක්ක ප්‍රතික්‍රියා කරළා, අව්වත් එක්ක රත්වෙලා ඒ ක්‍රියාදාම හරහා තමයි අම්බර විදියට සැකසෙන්නේ.”
මෙච්චර වටින්නේ ඇයි?
ඇම්බ(ර්)ග්‍රීස්වලට ඉහළ වටිනාකමක් ලැබී ඇත්තේ එහි ඇති අතිශය දුර්ලභත්වය නිසා ය.
අපිරිසිදු ගන්ධයකින් යුත් අම්බර කාලයත් සමඟම ප්‍රසන්න සුවඳක් ලෙස වර්ධනය වන බව මහාචාර්ය ටර්නි ප්‍රදීප් කුමාර සඳහන් කළේය.
පෙරදිග සංස්කෘතිය තුළ ඖෂධ සඳහා මෙන්ම කුළුබඩුවක් ලෙසත්, ආහාර හා වයින්වල රසයන් වැඩි දියුණු කිරිම සඳහාත් අම්බර යොදාගන්නා බව මහාචාර්යවරයා පැවසීය.
බටහිර සුවඳ විලවුන්වල සුවඳ ස්ථාවර කර ගැනීමට මෙන්ම මෑත කාලයේ දී සුඛෝපභෝගි කොක්ටේල්, චොකලට් සහ විශේෂිත කේක් නිපදවීමටත් අම්බර නොහොත් ඇම්බ(ර්)ග්‍රීස් භාවිතා කරනු ලබයි.
නීතිමය තත්වය මොකක්ද?
ඇම්බ(ර්)ග්‍රීස් ලෝකයේ අලෙවි කළ හැකි මට්ටමේ ද්‍රව්‍යයක් වුවද ඒවා එකතු කිරීම සඳහා ස්පර්ම් තල්මසුන් දඩයම් කිරීම හෝ ලුහුබැඳීම නීති විරෝධී ය.
අම්බර ළඟ තබා ගැනිම නිසා මෙරට ද කිහිප දෙනෙකුම අත්අඩංගුවට පත්වු අවස්ථා පවතින අතර අපගේ කතා නායක ප්‍රියමන්ත ඇතුළු පිරිස ද පොලිස් අත්අඩංගුවට පත්ව ඇත්තේ එම හේතුව නිසාවෙනි.
වඳවීමේ තර්ජනයට ලක්වූ සත්ව විශේෂයක් ලෙස ආරක්ෂිත සත්වයෙකු ලෙස ශ්‍රී ලංකාව තුළ තල්මසුන් නම් කර ඇත.
එබැවින් ශ්‍රී ලංකාවේ දි ස්වභාවික වශයෙන් හමුවූ අම්බර පවා වෙළඳාම් කිරීම හෝ ළඟ තබා ගැනීම මගින් නීතිමය වශයෙන් ගැටලුවලට මුහුණ දීමට සිදුවේ.
ළඟ තබා ගැනීම වරදක් ද?
තල්මසුන්ගේ අම්බර ළඟ තබා ගැනීම හෝ විකිණිම නීතියෙන් තහනම් බව වනජීවි සංරක්ෂ දෙපාර්තුමේන්තුව පවසයි.
